Tetowo
środowisko kultur - życie w duchu tradycji społeczeństwa obywatelskiego
Tetowo znajduje się u stóp Szar Planiny, na wysokości nad poziom morza od 450 do 500 metrów. Większość miasta leży w części równinnej , a starsza część miasta rozciąga się na wzgórzu Baltele 806 metrów nad poziomem morza.
Jako centralne miejsce w Dolnym Pologu, w Tetowie krzyżuje się kilka głównych dróg. Z sąsiednimi miastami Skopje i Gostiwar jest połączone z autostradą, a przez Wratnicę i Jażince z autostradą Adriatycką. Tetowo posiada kontakt z Zachodnią Macedonią i Skopjem ruchem kolejowym.
Jako osada pod nazwą Htetowo jest wymieniona w XIII wieku. Stara osada znajdowała się w pobliżu monasteru św. Bogurodzicy Htetowskiej, przy wyjściu rzeki Peny z Szar Planiny. W XIV wieku odbywał się duży odpust na cześć św. Bogurodzicy Htetowskiej. Mniej więcej w połowie piętnastego wieku osada zmieniła nazwę na Tetowo.
Tetowo
Upon the fall of Ottoman rule in the 15th century, a lot of public and sacral buildings of Islamic culture were built in Tetovo: mosques, teke, public kitchens for poor inhabitants, hamams (public baths), fountains (sadirvans).
Upon the fall of Ottoman rule, Tetovo was a particularly important ecclesiastical seat during the 17th century.
Population increase was marked in Tetovo after Balkan Wars. Nevertheless, the great development-both in terms of population and economy in Tetovo occurred after the Second World War, when the city obtained contemporary features of an economic, administrative - political and cultural-educational centre. Tetovo is a remarkable trade crafts and industrial centre in the region in the twentieth century.
The ethnic structure of the city is various. Number of inhabitants in Tetovo was constantly increasing from 1948 to 1994.
The number of inhabitants was increased more than three times (1948 - 17.132 inhabitants; 1961 - 25.357 inhabitants; 1981 - 46.523 inhabitants; 1994 - 65.318 inhabitants, and in 2002 about 70.000 inhabitants), great population increase was marked from 1971 to 1994 and high natality rate of Albanian population was marked.
Industry (i.e. the electro metallurgical, textile and food industry) has a leading place in economic progress of Tetovo, followed by agriculture (i.e. fruit - growing, primarily in terms of famous apples, and farming, primarily in terms of corn and beans), as well as craftsmanship, trade and tourism.
Tetovo Fortress
Z przybyciem Turków w XV wieku w Tetowie budowano liczne budynki publiczne i religijne obiekty z islamskiej kultury: meczety, tekie, kuchnie publiczne dla ubogich, hamam (łaźnie publiczne), szadrwani (fontanny). W czasach Imperium Osmańskiego w XVII wieku Tetowo było znaczącym ośrodkiem cerkiewnym.
Populacja Tetowa rośnie po wojnach na Bałkanach. Prawdziwy wzrost w Tetowo, populacji i ekonomiczny, zauważalny po drugiej wojny światowej, kiedy zyskuje nowoczesne funkcje ośrodka gospodarczego, administracyjnego, politycznego, kulturalnego i edukacyjnego. W XX wieku Tetowo wyróżnia się jako miejsce handlu i rzemiosła oraz ośrodek przemysłowy w regionie.
Populacja miasta ma inną strukturę etniczną. Od spisu powszechnego w latach 1948-1994 ludność w Tetowie stale rośnie. Populacja wzrosła ponad trzy razy (1948 roku - 17,132 mieszkańców; 1961 roku - 25,357 mieszkańców; 1981roku - 46,523 mieszkańców; 1994 roku - 65,318 mieszkańców, a w 2002 roku około 70.000 mieszkańców) ze specjalnie dostosowanego wzrost od 1971 roku do 1994 roku, przy wyraźnym wysokim wzroście naturalnym wśród albańskiej ludności. Wiodące miejsce wzrostu ekonomicznego dla Tetowa ma przemysł (elektrometalurgiczny, włókienniczy, drzewny i spożywczy), rolnictwo (zwłaszcza sadownictwo ze słynnym gatunkiem tetowskiego jabłka oraz kukurydzy i fasoli), rzemiosł, handel i turystyka.
Tetowsko Kale (XIX wiek)
imponująca twierdza z okresu osmańskiego
Twierdza Tetowsko Kale jest nowszą twierdzą, zbudowaną około 1820 roku. Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Tetowa, u stóp Szar Planiny. Ma wysokość około 800 metrów, a w stosunku do miasta wznosi się około 300 metrów.
Budowlę zapoczątkował Redżip - Pasza a przedłużył jego syn, Abdurahman Pasza. Twierdza zbudowana jest z kamienia wapiennego i łupanego.
Dzisiejszy kompleks archeologiczny składa się z murów, w których jest pięć zamków (seraj), łazienki, magazyny, duże kuchnie, jadalnie i studnia. Ze starszych obiektów tutaj znajduje się cerkiew św. Atanazego z XIV wieku.
Na murach twierdzy Kale istniały też wieże a istnieją resztki podziemnego więzienia i trzy tunele, które prowadzą z twierdzy Kale do Tetowa, do wsi Larci i rzeki Peny.
Cerkiew Św. Cyryla i Metodego
jedna z najpiękniejszych świątyń prawosławnych na Pologu
Św. Cyryla i Metodego to cerkiew katedralna w starej części Tetowa. Została zbudowana w latach 1903-1918, a konsekrowano ją w 1925 roku. Freski zostały wykonane przez Danilo Nestorowskiego w 1924 roku. Cerkiew jest trójnawową bazyliką z centralną kopułą.
Etno-muzeum w Dżepcziszte
muzeum na powierzchni siedmiu metrów kwadratowych
Pięć kilometrów od Tetowa, w prywatnym domku letnim w miejscowości Dżepcziszte, znajduje się niewielkie muzeum etnograficzne z eksponatami z VIII wieku p.n.e. do XX wieku. Wewnątrz może przyjąć tylko jednego gościa. Eksponaty są wykonane z różnych materiałów (ceramika, miedź, żelazo), a ekspozycję wzbogacają eksponaty które przynieśli Macedończycy i Albańczycy, mieszkańcy tego regionu. Muzeum ma ambicję, aby zapisać się do księgi rekordów Guinnessa jako najmniejszego na świecie Etno - muzeum.
Kolorowy meczet (XV wiek) (Szarena dżamija )
żywe ornamenty malowane w połączeniu z ciekawą urbanistyczną całością
Kolorowy meczet to zabytek kultury XV wieku, który został ulepszony i rozbudowany w XIX wieku przez Abdurahmana Paszę, tureckiego feudalnego pana na tetowskich włościach. Znajduje się w starej części Tetowa, obok rzeki Peny. Jest to jednokondygnacyjny kwadratowy budynek z architektonicznym połączeniem barokowego i neoklasycystycznego stylu osmańskiego. Dane dotyczące historii Kolorowego meczetu i otaczających go obiektów są zapisane, wyryte w płytach marmurowych wydrążonych, umieszczonych nad drzwiami wejściowymi.
Kolorowy meczet z jego fasadą jest szczególnie atrakcyjnym zabytkiem kultury w Tetowie. Liczne jaskrawo malowane ornamenty i stosowane techniki malarskie są rzadkością i niezwykłym dziełem architektury islamskiej. Są dziełem doświadczonych mistrzów z Debaru, którzy dodatkowo malowali meczet zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz, jednocześnie dekorowali Derwisz Arabat -baba i kilka domów bega . Szczególnie malownicza jest strona południowa, którą widać od głównej drogi prowadzącej do Gostiwaru.
Arabat - baba tekie obiekt derwiszy (XIX wiek)
wiekowa siedziba kultury i życia religijnego
Arabat-baba została zbudowana w XIX wieku przez Redżepa Paszę i jego syna Abdurahmana Paszy. Jest to budowla religijna, oprócz żółwia Sersem Ali-Baby z XVI wieku. W toku historii, oprócz wiary islamskiej, w obiekcie derwiszy rozwinęła się także kultura i edukacja. Kompleks ma fontannę (szafran), wieżę, grobnicę (turbe), kuchnię z jadalnią, kran, kwaterą gościnną, derwiszem i haremem. W obiekcie derwiszy było aktywne derwiszowe życie do 1912 roku, który został odnowiony w latach 1941-1945. Dziś w tym kompleksie znajduje się Muzeum Narodowe na Tetowo.
Arabat-Baba Tekje
Monaster Leszoczki Św. Atanazy (XIV wiek)
bogata historia, cenne malowidła fresk , duchowy blask
W skład kompleksu monasterskiego Leszoczkiego wchodzi monasterska cerkiew św. Atanazy z 1335 roku, cerkiew Świętej Bogurodzicy , która istnieje od XIII wieku i jest wymieniona w piśmie Stefna Deczanskiego z 1326 roku, a także szczątki pięciu cerkwi i kaplic od średniowiecza. Szczególnie podkreśla się kulturowe i duchowe wartości kościoła św. Atanazego.
W monasterze znajduje się grób i pokój pamięci na Cyryl Pejczinowik jeden z największych macedońskich odrodzicieli z XIX wieku. Z jego przyjazdem ze Świętej Góry w 1818 roku, odnowione są monasterskie zajazdy i założona jest biblioteka monasteru a Leszoczki monaster przerósł w centrum literacko - edukacyjne.
Monaster ma długą tradycję, bogatą i chwalebną, ale pełną tragicznych wydarzeń. Był wielokrotnie spalony i odnawiany. W 1960 r. Turcy zniszczyli monaster i Cerkwię Świętej Matki Bożej, a monaster był bardzo uszkodzony w 2001 roku. Z pomocą Unii Europejskiej jest ona ponownie autentycznie wznowiony.
Największe uroczystości monasterowe i cerkiewno – ludowe wydarzenia odbywają się na święta św. Atanazego (15 maja) i Wielkiej Bogurodzicy (28 sierpnia).
Popowa Szapka
sporty zimowe i letnie spacery w objęciach Szar Planiny
Szar Planina znajduje się w północno-zachodniej części Macedonii, w pobliżu Tetowa, o długości 80 km (mierzonej na grzbiecie) i powierzchni 1.600 m2. Popowa Szapka, o wysokości 1780 metrów, jest miejscem turystycznym Szar Planiny i jednym z najsłynniejszych ośrodków zimowych i rekreacyjnych w Republice Macedonii. Oferuje wyjątkowo korzystne zaplecze narciarskie i saneczkowe, wyposażone w kilka kolejek linowych i wyciągów narciarskich. Popowa Szapka ma wiele domków weekendowych i nowoczesnych obiektów turystyczno-gastronomicznych.
Szar Planina obfituje w wysokogórskie pastwiska i wysokie uwarstwione lasy iglaste, z których najwyższą jest jodła i świerk. Ponad 200 endemicznych roślin znajduje się na Szara, która jest z najwyższym procentem endemizmu w Macedonii.
Shar Mountain
Owczarek szarplaninski
Owczarek szarplaninski , endemiczny gatunek i duma Shar Planiny w Macedonii, pochodzi z Tybetu, ze zboczy Himalajów. Przystosował się do trudnych warunków macedońskich gór, gdzie mieszka od wieków. Najbardziej rozpowszechniona jest opinia, że wyjątkowo jest on na Bałkanach, szczególnie na masywach górskich Macedonii - Szar Planina, Korab, Stogowo, Bistra i Mawrowo. Po raz pierwszy wystawiono go w Lublanie w 1926 roku. W 1939 r. Owczarek szarplaninski został zapisany do Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI), która rejestruje wszystkie rasy psów. Macedoński sharplaninec jest mistrzem Europy w 2008 roku w konkursie 10 000 psów.
Owczarek szarplaninski
Owczarek szarplaninski , endemiczny gatunek i duma Shar Planiny w Macedonii, pochodzi z Tybetu, ze zboczy Himalajów. Przystosował się do trudnych warunków macedońskich gór, gdzie mieszka od wieków. Najbardziej rozpowszechniona jest opinia, że wyjątkowo jest on na Bałkanach, szczególnie na masywach górskich Macedonii - Szar Planina, Korab, Stogowo, Bistra i Mawrowo. Po raz pierwszy wystawiono go w Lublanie w 1926 roku. W 1939 r. Owczarek szarplaninski został zapisany do Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI), która rejestruje wszystkie rasy psów. Macedoński sharplaninec jest mistrzem Europy w 2008 roku w konkursie 10 000 psów.